Mentan
Summarbræv: Taka sær tykni av trælasøguni
Vit liva í eini tyknistíð, har næstan øll vera firtin av onkrum. Eftir drápið á George Floyd í USA stinga sjónarmið seg fram um at reinska almenna rúmið fyri minnismerki, ið heiðra trælahaldi ella rasismu. Hvussu við standmyndini av føroyska nobelvinnaranum Niels R. Finsen í Keypmannahavn – er eingin firtin av, at hon stendur uttan fyri Ríkissjúkrahúsið í Keypmannahavn og ikki í Vágsbotni
Haldaragrein
Mentan
Um ”SVIK”
Fyri leikfólk á skatta- og roknskaparøkinum man partur av SVIK tykjast lítið spennandi lesnaður
Mentan
FAST TAKI TÆR
13 skakandi søgur við nútímans tøkni í fremstu røð
Haldaragrein
Mentan
VERULIGA FRÆLSUR ER TANN, IÐ FATAR, AT EINGIN VERULIG MEINING ER - Olaf #99
Frásagnir frá eini rangvørgari verð
Mentan
Eydna, óeydna tær ganga á rað
Ein realistisk og um somu tíð romantisk skaldsøga
Haldaragrein
Mentan
Tann blinda uglan
Modernistisk iransk skaldsøga lýsir einsemi, elskhug og tilveruligt heimloysi
Haldaragrein
Mentan
Ummæli: "GUD SPÆLIR IKKI VIÐ TERNINGUM"
Um skaldsøguna "Terningar - søgur av tilvild" eftir Carl Jóhan Jensen
Mentan
Ummæli av bókini “Latið ei søguna doyggja”
Bókum tørvar ummæli í Føroyum.
Haldaragrein
Mentan
Sekstan menn fórust sama dag
Hósdagin 30. apríl eru liðin hundrað og fimmti ár síðan tvey áttamannafør frá Gjógv gingu burtur við sekstan monnum. Av teimum vóru trettan frá Gjógv; hinir tríggir vóru av Skála, Strondum og Funningi. Ein dyggur smeitur – eftir einum degi at missa so mangar menn í bestu árum
Haldaragrein
Mentan
Fyri 80 árum síðan: Tá Merkið varð viðurkent
Í fjør vóru liðin 100 ár síðan Merkið á fyrsta sinni varð borið fram. Tað hendi í Keypmannahavn í juni 1919. Men vit skuldu heilt fram til 25. apríl 1940, slakar tvær vikur eftir bretsku hersetingina, áðrenn tjóðarmerki okkara varð alment viðurkent av bretska hersetingarvaldinum. Í morgin eru 80 ár liðin síðan tað hendi og í tí sambandi prenta vit henda tekstin hjá Jógvani Arge
Mentan
Jógvan Isaksen: Vóru 1990’ini eitt undantak í føroyskari bókaútgávu? - og hvussu við 2019?
Nakrar hugleiðingar um prosa og lyrikk í føroyskum bókmentum.
Mentan
Atjuðveldi!
Essay
Mentan
Handil og skip hjá Mortensen á Marknoyri
Í 1877 gevst Askham við handli sínum á Marknoyri og selir Johan Mortensen keypmanni á Tvøroyri ognirnar. Faktorin, Wenzel Poulsen, heldur fram hjá Mortensen, til Napoleon Nolsøe loysir hann av í 1881. Tá Nolsøe í 1896 byrjar at handla fyri seg sjálvan á Marknoyri, tekur Johan Mortensen, sonur Nap. Mortensen á Hvítanesi, Tvøroyri við
Haldaragrein
Mentan
Mangir smáir dreymar gera stórar streymar
Ein enskur spekulantur, William Askham, legði grundarlag undir týðandi handils- og útgerðarvirki á Marknoyri í Vági, sum út við hundrað ár góvu arbeiði til nógvar hendur bæði á sjógvi og landi. Miðgerða Pól á Økrum hevði frammanundan havt fyriboðan um hetta í dreymi
Haldaragrein
Mentan
Elsta ungmannafelag í Føroyum 125 ár
Ungmannafelagið Sólarmagn varð stovnað 10. mars 1895. Tað vóru systkinabørnini Sverre Patursson (føddur í 1871) í Kirkjubø og Jóannes Dalsgaard (tá Johannesen, føddur í 1865 í Skálavík) Uppi í Stovu á Velbastað, sum tóku stig til at stovna felagið. Felagið varð stovnað í Kirkjubø og varð tí fyrst kallað Kirkjubøar Kjakfelag
Mentan
Nólsoyar Páll og pokurnar
Fleiri umfarssóttir hava fyrr herjað í Føroyum og ein tann ringasta var, tá ið pokurnar herjaðu Havnina í 1709. Ymiskt er til av skjalatilfari um hesa sótt, ið førdi við sær deyða, skaða og oyðilegging. Á snildisligan hátt fekk Nólsoyar Páll í árinum 1805 koppavaksinuna til Føroyar við skipi sínum Royndini Fríðu, og soleiðis basti hann pokunum
Mentan
Tað loyndarfulla handritið
Í januar 1930 sendir Jørgen-Frantz Jacobsen handritið til skaldsøguna Koh-i-Noor til William Heinesen, men hvar hevur handritið krógvað seg tey farnu 90 árini?
Mentan
Heiðrik við nýggjari útgávu
Nýggja útgávan snýr seg um kærleika og hjartasorg
Mentan
Kvøðið tit, eg skal skriva
Fyri 200 árum síðan savnaði Jóannes í Króki á Sandi føroysk kvæði. Úrslitið varð Hentzasavn í 1819 og Sandoyarbók 1821-31. Hetta savningararbeiði hevur verið grundarlag undir fleiri vísindaligum verkum um kvæðamentan okkara og havt stóran týdning fyri málgransking. Eftir Svabo er Jóannes í Króki ein høvuðsvegari í føroyskari kvæðasavning
Haldaragrein
Mentan
Ummæli: Føroya týdningarmiklasti yrkjari
Hans Andrias I-II eftir Hanus Kamban er í mangar mátar eitt bragd
Haldaragrein
Mentan
Trap Føroyar á veg í nýggjum hami
Ein tann higartil besta – og einasta veruliga handbókin – um Føroyar kemur út aftur. Ikki bert fyri teimum, sum hava fingist við at skriva um føroyska søgu og føroysk viðurskifti, hevur bindið um Føroyar í stóra bókaverkinum Trap Danmark verið eitt sera hent amboð, men eisini hjá øllum, sum í eini handavending vilja vita meira um Føroyar. Tað eru kortini ikki øll, sum hava gáað um hesa hentu handbók, tí 50 ár er long tíð - eisini at gloyma í
Mentan
Av Viðareiði til fólkafund á Sandi
Fodlendisbóndin Jákup Jóhannes Matras var trettan ára gamal, tá hann saman við øðrum viðingum fór langa vegin suður til fólkafund á Sandi. Hetta var samstundis valfundur upp undir fólkatingsval. Valevni vóru Jóannes Patursson og Jóhan Hendrik Schrøter
Haldaragrein
Mentan
Vindur alda fuglur
Náttúra, poesi og veiðimentan er á skránni á komandi listaframsýning í Steinprenti, har tey í skrivandi stund arbeiða uppá prent, sum verða við á framsýningini
Haldaragrein
Mentan
Tá framtíðin hvarv - um filmtónleik og (post)modernismu
Mikudagin 18. desember varð seinasti Star Wars-filmur á hesum sinni frumsýndur í Havnar Bio. The Rise of Skywalker er níggindi og síðsti filmur í ættarsøguni um Skywalker-familjuna, ið byrjaði við Star Wars frá 1977 (seinni marknaðarførdur sum Episode IV: A New Hope).
Haldaragrein

Fanst tú ikki tað, tú leitaði eftir?

Royn leitifunkuna