…hmm…so var vápnahvíld aftur í Gasa…enn ein skái í einum meira enn aldarlongum stríði um Palestina…útlitini fyri varandi friði…sum er… tó bæði óviss og smá…enn mugu palestinsk rættindi víkja fyri teirri niðursetuvaldsins sjálvrættvísi, sum Ísrael…tíverri…er ímyndin av…íðan eisini grundað… sum eitt nú Rhodesia á sinni har suðuri í Afrika…á ta mýtuna, at í Palestina fann eitt fólk við ongum landi eitt land við ongum fólki…
…øksin gloymir…men træið gloymir aldrin, sigur eitt miðeysturlendskt orðatak…og tað man eisini fara vera galdandi nú…
…heldur vápnahvíldin…vanvar sum hon er…so leingi, at vesturlendskir miðlar heftast burtur av øðrum, fer fólkamorðið í Gasa skjótt at viskast burtur úr almenningsminninum…rótin stríðið veksur av at kámast… øll søgan um landtøkuna og tað burturtrokaða… nú nær um rættindaleysa palestinska fólkið…og ikki síðst tann drúgvi og lítið smikrandi táttur bretar og aðrar vesturlendskar tjóðir við teimum eiga í teirri søguni…ja, alt fer tað gloymast…yvirgangurin, blóðsúthellingarnar, sorlaðu býirnir…gloymast til vit…onkran ókomnan sjeynda oktober…aftur vakna við ófrættir úr tí heilaga landinum…sokallaða…
…men ein er, sum ikki vil lata teg gloyma…og tað er tjúgu ára gamla skaldið Batool Abu Akleen…hon er fødd og uppvaksin í Gasabýi…elst av fimm systkjunum…foreldrini væl útbúgvin…pápin løgfrøðingur…mamman byggitøkningur…
…Batool las enskar bókmentir og týðingarfrøði á Islamska universitetinum í Gasa…nústani farin undir annað árið í lestrinum… tá Hamas framdi sítt yvirgangsálop sjeynda oktober tjúgu trý…
…„Áðrenn fólkamorðið“, sigur Batool í einum viðtali við The Guardian farna vikuskifti, „var eg ein forkelað genta, sum altíð gramdi seg. Men best sum var, mátti eg bara renna fyri lívinum.“ …
…og tað er ikki av ongum hon sigur so…omma hennara var myrd í einum rakettálopi á húsini hjá syni sínum…abbin á einum sjúkrahúsi, ið varð bumbað…og í viðtalinum við The Guardian greiðir Batool frá, at uttanfyri hjá teimum í Gasa býi raktu tvær rakettir ein mann á gøtuni…„Vit hoyrdu eina konu skríggja, men tordu ikki at hyggja út at vita, hvat var hent. Einki telefonsamband fekst. Eingin sjúkrabilur kom. Mamma segði: Nei, nú rýma vit hiðani. Men rýma hvagar? Vit høvdu ongastaðni at fara.“ …
…Yrkingar eftir Batool hava staðið í tíðarritum og tekstasavnum, síðan hon einans fimtan ára gomul vann eina altjóða yrkingarkapping… í september gav forlagið Tenement Press út eitt tvímælt savn av yrkingum hennara…savnið kallast 48 kg…men tað er tað, sum skaldið sjálv vigar…og hvør yrking hevur eitt kilotal frá átta og fjøruti niður í eitt…tí sum Batool sigur í viðtalinum við The Guardian… „Yrkingarnar eru partar av mínum holdi“…
…tittilin sipar sostatt partvíst til óttan, skaldið ber fyri at verða fillað sundur sum so mong túsund onnur…partvíst til tær skræðingar sinn og sál mugu tola í tí helviti fólkamorðið hevur gjørt um seg í Gasa…
…yrkingarnar eru til vitnis um tað sum hendir, fanansskapin har suðuri, skrivar enski høvundurin og ummælarin Max Porter um bókina…hann sigur seg ongantíð…síðan hann las Onnu Akhmatovu…hava lisið eitt skald, ið so avgerandi knýtir kríggj og kropp saman…burtur úr ræðuleikunum skapa yrkingarnar eina øðrvísi vídd av bókmentaligari fynd…tær eru gaman í um eld og ilsku, dráp og svølt, men eisini um tað vakra, um vit og víðskygni, góðsku og longsul…
…Batool hevur sjálv týtt yrkingarnar…hon er tað stinn í enskum, hóast hon ongantíð er sloppin tvøran fótin úr Gasa…summar eru tó týddar í samstarvi við onnur…niðanfyri standa sjey av hesum yrkingunum, sum eg hesar seinastu dagarnar…av ovurhuga kanska…havi týtt…umframt eitt stutt formæli hjá skaldinum til bókina…
ÚR 48 KG…:
Formæli
Um tað mundið hetta savnið varð til, hevði eg í fleiri mánaðir sýtt fyri at seta orð á blað, helt ikki skaldskap kunna broyta heimin. Men samrøður við vinir og útgevaran sannførdu meg um, at eg kravdi at geva kenslunum skap til at skilja tær. At skriva á arabiskum snúði seg um framseting og form, men sjálv at týða tekstirnar um at fata. Á arabiskum misti eg meg sjálva burtur; eg ræddist fyri at doyggja, at kroppurin á mær skuldi pettast sundur og eingin hava minni til at leita hann saman aftur…Men tá eg fór undir at týða hesa bókina, sætti eg meg við deyðan.
Alt eg royndi at finna meg kropsliga – alt eg vildi missa meg burtur í skuldarkenslum, í samhuga og í vreiði, alt eg góðtók, eg ikki var før fyri at steðga hesum fólkamorðinum – mátti eg kortini yrkja hesar yrkingarnar, við týðing líma tær saman og heingja til sýnis.
Í hesi bók eru savnaðir teir partarnir av mær, eg havi leitað saman, um so skuldi verið at eingin annar kann gera tað, verði eg dripin.
Abu Akleen, MMXXV
48 kg Leikurin um lívið
Í leikinum er eykaleikarin ein fiskur í einum vatni av harmi
Hann teskar –
Lær innantanna –
Hetjan er ein fiskur í einum vatni av harmi
Hann flennir hart
39 kg Eg ynski mær eina grøv
Eg ynski mær eina grøv við steini úr marmara
At míni kæru vatna
Og leggja rósur á hana
At tey gráta tá saknurin stingur í eyguni
Men at tárini ikki lukkast
At gera meg kedda
Eg ynski mær eina grøv onkustaðni fyri meg sjálva
Har vinir koma at tosa við meg
So at eg eina seinastu ferð
Sleppi at vera eitt fólk aftur
Eg ynski mær eina grøv sum ikki grannar til aðrar
So unnustin kann planta eitt træ, ið blomstrar pappírsblomstur
Og skýlir mær fyri sólini um summarið
Ger mær ein viólreyðan kjóla um várið
Og letur følnað bløð legna seg um meg sum eitt fjálgt teppi
Um veturin
Eg ynski mær eina grøv í einum kirkjugarði
Har allir grannarnir eru fólk, sum høvdu gleði av lívinum
Ballaðu seg inn í tað
Og at enda mussaðu tað á kjálkan
Áðrenn tey andaðust
Eg ynski mær eina grøv
Vil ikki at líkið av mær
Skal liggja úti á gøtuni
Og rotna
35 kg Livið í helviti
Harragud, so gott hann sær út,
Tey bláu eyguni
Og húðin ljós
Brosið breitt
Og so langur eisini
Herbúnin ger hann mansligan.
Men sum hann nærkaðist
Sá eg tað betur
Havið í eygunum var havið hann stjól frá mær
Og tað ljósa dæmið úr dreymum hjá børnum, hann drap
Brosið er tað mamma mín brosaði, húsvill og eingin
Tá heimið var javnað við jørðina.
Longdina fekk hann frá pálmatrøum, hann feldi,
Búnin bert til at rættvísgera okkara úthelta blóð,
Og nú sæst hann á sjónvarpsskíggjum,
Mjúk orð fløða frá honum skjótari enn barnasálir
verða floyttar til himmals
Hyggjarar klappa fyri hirðanum, sum verjir tjóðina
fyri steinum tá teir koma syngjandi úr húsunum hjá mammu
fyri fostrunum, ið hanga og lava undan kvinnum,
hann gjørdi av við.
Og nú brosar hann aftur,
Eitt bros hann beint nú stjól av øðrum munni.
Harra gud,
sum hann sær gott út,
nei, eingin livir betur enn hann
í Helviti.
34 kg Likka
Tá eg sá eg var hvít, visti eg, eg var ein likka
Men tá eg vildi taka meg á veingirnar
Dovnaðu teir
Eg segði eg kundi ganga á sjónum
Um hann gavst at vera bangin
Eg steig mín váta fót á sjógvin
Eg svølgdi ein fisk
Hann hvepist við
Og ýldi
So tað skar í oyruni
Knappliga
Bráðnaði kroppurin á mær
Og fór at drukna
Eg hugdi at veingjunum
Men sá teir ikki
Fiskurin eg helt meg hava svølgt
Svam innan í mær
Veingirnir á mær bara ein alda
Luftin um meg bara sjógvur
Tann hvíti liturin á mær bara skúm
26 kg Lusifer
Óttin situr og hýkur í búkinum
Hvørja ferð eg fylli uppíaftur við tí
Hann longu hevur súlundað
Eg klesji í meg
Grammari enn nakrantíð
Óttin trilkast
Og elur fram hungur størri enn meg
Størri enn hann sjálvan
Hungurin breiðir seg út í hvørja kyknu
Eg tyngist nøkur kilo
Buksurnar stramma
Enn eri eg ráðaleys
Veit ikki hvussu eg skal stilla hann
27 kg Veikleiki
Eg toli ikki veikleikan í mær, Harri
Sinnið kvíðir fyri at bera steinar
Ella byttur av søltum vatni
Ella sekkir av UNWRA-stuðlaðum mjøli
Ella tey pundini av rísi, vit keypa, tí vit óttast at svølta
Tað kvíðir fyri at glepsa, tá onkur smoyggir seg fram um meg inn á vesið
Kvíðir fyri at standa tímavís í røð og bíða eftir feskum vatni
Ella at høgga lyktapelar til pinnabrenni
Ella renna saman við kroppinum á mammu skuldi spreingjubrot rakt hana
Ella verja lítlabeiggja fyri onkrum hissini tjóvi
Við orðum kann sinnið einans gera skuggan skilligan í ljósinum
ljósið skilligt í skugganum
Men skuggi og ljós eru hvørvisjón
So veik eri eg
Bannaður veri veikleikin, Harri
Bannað veri sinnið, Harri
18 kg Brúkt vápnahvíld
Við bygdini í fanginum fór eg á ein marknað, har tey selja brúkt klæði. Bygdin græt og græt. Tað kavaði og hon var ræðuliga køld. Eg gekk um gøturnar og leitaði eftir einari brúktari vápnahvíld – onkrari bíligari enn hesa nýggju, vit ikki hava ráð til.
Eg peikaði á eina og segði, „Hvat kostar ein vápnahvíld í bygdastødd?“ Handilsmaðurin svaraði, „ Tretivu túsund martýrar, trýss túsund særd og tíggju túsund litrar av blóði.“ Eg hugdi niður á bygdina grátandi í ørmum mínum. Varrarnar skulvu á henni. Eg vendi mær aftur til handilsmannin. „Ya rajul, er hetta ikki ein brúkt vápnahvíld, hví er hon so dýr, meðni?“
Hann flenti. „Hon kostar tað hon kostar.“
Eg gekk um basarin at vita um ein bíligari vápnahvíld fekst. Bygdin higstaði hart og venaði seg. Eg fann ongan annan, ið hevði vápnahvíld til sølu, so eg fór aftur til hin. Hann var í holtur við at steingja. Eg rópti á hann. „Ya´amm, vís mær hasa vápnahvíldina aftur.“
„Eg havi selt hana,“ segði hann.
Eg fór til hús, enn við bygdini í fanginum. Hon var givin at gráta nú – andin so frystur í henni, hoyrdist valla. Nábleik at síggja. Sveipað inn í samvitskubit válaði eg enn um gøturnar og rópti á hvønn sum var: „Kann onkur selja mær eina vápnahvíld, nýggja ella brúkta, áðrenn bygdin doyr?“
1 kg O
Hermaðurin stendur við vaskið og brýnir sína rakett
Sker eina líkverju til so hon líkist eini kokkasvintu
Bindur hana á seg
Herðir takið um kvørkrarnar á mær
Og dregur meg inn í stovuna
Har ið tryggast er
Ella tað bilti eg mær inn
Hann lyftir rakettina
Høgt
Letur hana falla
Djúpt
Og eg doyggi málleys
Hann flettir meg, holdið frá beinunum
Sker meg sundur í átta og fjøruti petti
Koyrir pettini í bláar plastsekkir
Og hirðir teir í allar ættir
Sjúkraberin válar um gøturnar
Slotandi eftir mær
Tekur hvønn sekk hann finnur til høldar
Og bínir ikki av tí blásekkjafulla sjúkrabilinum
Tað nívir og klórar í sálina
Ráðaleysur
Gjøtlast hann um
Í hvørjum sekki
Mítt hold man vera.
