Danska stjórnin er á veg við enn einari stórari verjuavtalu, sum væntandi verður liðug seinast í vikuni.

Hesa ferð eru tað íløgurnar í verjuna í Grønlandi. Ein stór tvísiffrað milliardaupphædd fer at gera verjuna sterkari, og fevnir hetta um nýggj skip, flogfør, vaktarfólk og herfólk.

Hetta stendur í trúnaðarskrivi frá danska verjumálaráðnum, sum TV 2 hevur fingið innlit í.

Mynd: TV 2

Skjalið er eitt uppskot til høvuðspunktini í nýggjari avtalu við heitinum Outline: partvís avtala 2 um Arktis og Norðuratlantshav.

Ætlanin er at fáa:

• Nýtt høvuðssæti í Nuuk

• Tvey nýggj arktisk skip (umframt trý onnur skip, sum avtala longu er gjørd um.)

• Sjóvaktarflogfør

• Ísbrótara

• Meira av radarakapasiteti

• Dronur

Gomlu Thetis-skipini, sum sigla í Grønlandi og Norðuratlantshavi, verða í næstum avloyst av nýggjum arktiskum skipum. Mynd: Thøger Andersen / TV 2

Hetta stendur í skjalinum at vera neyðugt, tí trygdarspenningar millum Russland, Kina og USA nú eisini hava breitt seg til Arktis og Norðuratlantshav.

Tá ið Mette Frederiksen, forsetisráðharri, í januar var umborð á einum finskum ísbrótara, segði hon, at Danmark hevur tørv á slíkum í Arktis.

Danska kongaríkið má svara aftur upp á øktu trygdarstøðuna og styrkja verjuna og trygdina í Arktis og Norðuratlantshavi enn meira, stendur at lesa.

Herurin má vera meira til staðar í Grønlandi

Umframt Sirius-vaktarhundasletur hevur grønlendska verjan higartil verið umsitin av skipunum hjá sjóverjuni umframt flutnings- og vaktarflogførunum hjá flogverjuni.

Men sambært skjalinum skulu fyrstu stigini nú takast til eina herdeild undir Arctic Command.

Stjórnin fer altso at fáa upp í lag eina varandi hjáveru av herfólki í Grønlandi.

Ætlanin er at fáa "meira hjáveru og meira venjingarvirksemi" á landi við nýggju grønlandsherdeildini – ella 'Grønlandsregimentet', sum tað verður rópt á donskum.

Sambært upplýsingunum hjá TV 2 er talan í roynd og veru um eitt organisatoriskt samband millum Arktisku Kommandoina í Nuuk og herdeildir í Danmark, sum alsamt oftari verða sendar til Grønlands at venja.

Til tess at flúgva nýggju F-35-flogførini, má flogvøllurin í Kangerlussuaq byggjast út.

Hóast hetta er sett í verk til tess at verja seg ímóti hóttanum frá eitt nú Kina og Russlandi, so er tað eisini tað amerikanska fokusið á Arktis og Grønland, sum spælir inn.

– Hetta er grundarlagið fyri avgerðini hjá stjórnini, sigur Mikkel Runge Olesen, leiðandi granskari hjá Dansk Institut for Internationale Studier (DIIS) við TV 2.