MSN skrivar í dag, at danska stjórnin er til reiðar at endurgjalda grønlendskum kvinnum, onkur niður í 13 ár, sum uttan samtykki hava fingið spiral settan upp í 60 - árunum og 70 - árunum.
Orsøkin? Vøkstur var í fólkatalinum, serliga nógvar tannáringamammur vóru. Danskir myndugleikar óttaðust fyri sosialum og búskaparligum avleiðingum, tí tóku donsku myndugleikarnir hesi stig.
Viðtikið er nú, at hvør kvinna kann fáa eitt endurgjald á 300.000 krónur.
Tað stendur í einari avtalu, sum stjórnin hevur gjørt við ein breiðan tvørskurð av flokkunum á Fólkatingi.
Tað sigur danska Innlendis- og heilsumálaráðið í tíðindaskrivi.
- Vit kunnu ikki broyta fortíðina, men vit kunnu læra av henni, so vit ikki endurtaka tey mistøk, sum kvinnur hava upplivað, sigur Sophie Løhde, landsstýriskvinna í innlendis- og heilsumálum.
Skipanin kemur væntandi í gildi 1. juni 2026, meðan kvinnur frá apríl næsta ár kunnu senda umsókn um endurgjald til Sjúklingaendurgjaldsnevndina, sum umsitur skipanina.
Spiral-málið hevur verið ein umstríddur faktorur í viðurskiftunum millum Danmark og Grønland í fleiri ár.
Tað snýr seg um, at fleiri kvinnur í Grønlandi fingu spíral sett inn uttan at tær vistu av ella samtyktu. Danmark hevði tá ábyrgdina av heilsuverkinum í Grønlandi.
Stjórnin við Mette Frederiksen á odda sendi út eina offisiella umbering fyri hesum fyrr í ár.
Kvinnurnar skulu fyri at fáa endurgjald, kunna grundgeva fyri síni søgu og at enda lýsa við eið, at tær hava fingið spiral ella annan fyribyrgjandi forðing fyri at gerast við barn, sett inn uttan teirra vitan ella samtykki.
Grønlendski fólkatingslimurin Aaja Chemnitz sær bótina sum eitt avgerandi stig til tess at betra sambandið millum Danmark og Grønland.
- Í dag hava vit tikið eitt neyvt kvantulop í einum endurnýggjaðum sambandi millum Grønland og Danmark, sigur hon.
Kvinnurnar, sum hava stríðst ein árslangt bardaga, hava tað uppiborið, og eg eri stoltur av, at vit í dag standa við rættvísari bót, hóast tað ongantíð kann kompensera fyri øllum teimum arrum á sálini, sum tað hevur lagt á kvinnurnar.
